Kraljevski kompleks

Kao veliki ljubitelj arhitekture i umetnosti, Njegovo Veličanstvo Kralj Aleksandar I izgradio je, svojim ličnim sredstvima, Dvorski kompleks, dragulj istorijskog nasleđa Srbije, koji čine dva stilski i idejno različita dvorska zdanja – Kraljevski i Beli dvor, kao i dvorski park – remek-delo pejzažne arhitekture.

Kraljevski dvor kao najdominantniji objekat na prostoru dvorskog kompleksa bio je dom kraljevske porodice od 1929. godine kada je gradnja privedena kraju. Zamisao o podizanju novog vladarskog doma i njegovom izmeštanju iz središta grada u mirnije i prisnije okruženje potekla je od Kralja Aleksandra I Karađorđevića lično, neposredno uoči njegovog venčanja s rumunskom Princezom Marijom, 1922. godine.  Za lokaciju svoje porodične kuće, kralj je odabrao najviši breg Dedinja, koji je istovremeno i izolovan, ali i dominantan u široj vizuri Beograda. Kraljevski dvor objedinjuje elemente srpsko-vizantijske arhitekture, balkanske varoške kuće i evropske aristokratske vile. Glavni arhitekta bio je Živojin Nikolić, koji se znatno oslanjao na svoje kolege – Nikolaja Krasnova i Viktora Lukomskog – emigrante iz Rusije koji su posle Oktobarske revolucije, uz blagoslov kralja Aleksandra I, u Srbiji našli sigurno utočište.

Kao veliki poštovalac umetnosti i kao čovek koji je podržavao umetnike, Kralj Aleksandar se brižno bavio stvaranjem dvorske umetničke kolekcije za koju je od ličnih sredstava kupovao dela domaćih autora i starih evropskih majstora. Danas se u dvorskom kompleksu mogu viteti dela Paje Jovanovića, Tome Rosandića, Ivana Meštrovića, Jovana Bijelića, Palme Vekija, Ivana Ajvazovskog, Žana Baptista Karpoa, Antonia Kanaleta, Nikole Pusena, Sebastijana Burdona i mnogih drugih.

Dvorska kapela posvećena je Svetom Andreju Prvozvanom, svecu zaštitniku kraljevske porodice Karađorđević, njihovoj krsnoj slavi. Izgradnja kapele započeta je iste godine kada i Kraljevski dvor i s njim je povezana hodnikom sa kolonadom, koja posetiocima pruža prekrasan panoramski pogled na severni, zapadni i južni deo Beograda, te na negovane ružičnjake ispod terase. Dvorska kapela je izgrađena po uzoru na srednjovekovnu Kraljevu crkvu manastira Studenica, zadužbine kralja Milutina, i na Crkvu Sv. Andreja na reci Treska u Makedoniji, spomen-crkvy sina kralja Vukašina. Dvorsku kapelu oslikali su ruski majstori, koji su prethodno proputovali Srbijom kako bi se upoznali sa vrhunskim primerima našeg srednjovekovnog freskoslikarstva i preneli u Dvorsku kapelu neke od najpoznatijih i najlepših fresaka.

Galerija